Wschód słońca - zachód słońca

Wschód słońca jest to moment, w którym górny punkt tarczy słonecznej wznosi się ponad linię horyzontu. Zachód słońca oznacza moment jego przejścia pod linię horyzontu.

Gdzie Słońce wschodzi najwcześniej, a gdzie najpóźniej w Polsce?

Ponieważ Ziemia obraca się z zachodu na wschód Słońce wstaje wcześniej na wschodzie, a później na zachodzie Polski. Latem najwcześniej wschód słońca można zaobserwować w dniu przesilenia letniego w Sejnach o godz. 03:53, a najpóźniej zimą w dniu przesilenia zimowego Słońce wstaje w Świnoujściu o godz. 08:19. Różnica czasu odpowiednio wschodu lub zachodu słońca na obszarze Polski może wynieść od ok. 40 minut w dniu równonocy wiosennej i jesiennej do ponad 60 minut w dniach przesileń letniego i zimowego.

Ile trwa najdłuższy oraz najkrótszy dzień w Polsce?

Na godzinę wschodu słońca wpływa również nachylenie osi obrotu Ziemi do płaszczyzny jej ekliptyki. Zróżnicowanie kąta pomiędzy osią obrotu a ekliptyką wpływa na różne długości dnia na południu i północy naszego kraju. Najdłuższy dzień w roku 21 czerwca (przesilenie letnie) w Jastrzębiej Górze trwa 17 godzin i 20 minut, podczas gdy w Zakopanem tylko 16 godzin i 15 minut. Z drugiej strony, w czasie najkrótszego dnia w roku, czyli podczas przesilenia zimowego 22 grudnia w Jastrzębiej Górze dzień będzie trwał 7 godz. 12 min., a w Zakopanem 8 godz. 11 min.

Co to jest refrakcja atmosferyczna?

Zjawisko ugięcia promieni świetlnych w atmosferze ziemskiej, czyli refrakcja atmosferyczna sprawia, że Słońce obserwowane na horyzoncie w rzeczywistości znajduje się o kilkadziesiąt minut kątowych poniżej niego. Refrakcja atmosferyczna przy odległości zenitalnej równej 90° wynosi ok. 35′, a średnia wielkość promienia tarczy słonecznej wynosi 16′, dlatego środek tarczy słonecznej w momencie wschodu słońca znajduje się w rzeczywistości 51′ poniżej horyzontu. Refrakcja zależy od miejsca obserwacji, stanu atmosfery oraz szerokości geograficznej. Dla Warszawy w najdłuższym dniu w roku refrakcja przyspiesza wschód słońca średnio o 7 minut i o tyle samo opóźnia jego zachód.

Pory dnia - świt oraz zmierzch

Pora dnia przed wschodem słońca to świt, natomiast po zachodzie słońca następuje zmierzch. W zależności od pory roku świt / zmierzch dzielimy na astronomiczny, żeglarski (nawigacyjny) oraz cywilny. W tym czasie Słońce znika za horyzontem i znajduje się pomiędzy 0 a 18 stopniem kątowym poniżej obserwowanego horyzontu. Poniżej 18 stopnia rozpoczyna się noc.

Złota i niebieska godzina w fotografii

Miłośnicy fotografii rozróżniają jeszcze dwa pojęcia związane ze wschodem i zachodem słońca. Chodzi o tzw. złotą godzinę oraz niebieską (błękitną) godzinę. Złota godzina jest to czas, w którym Słońce znajduje się między 4 stopniem poniżej linii horyzontu i 6 stopniem powyżej.

Natomiast niebieska godzina to czas, kiedy Słońce znajduje się między 6 a 4 stopniem poniżej linii horyzontu. W praktyce oznacza to, że niebieska godzina trwa w czasie świtu i zmierzchu cywilnego, przed złotą godziną. Z kolei złota godzina rano zaczyna się przed wschodem słońca i w zależności od szerokości geograficznej trwa przez około godzinę, natomiast wieczorem zaczyna się przed zachodem słońca i kończy się kilkanaście do kilkudziesięciu minut po jego zachodzie.